وبلاگ پزشکی

وی با اشاره به اینکه خانواده‌ها می‌توانند بر اساس استطاعت خود این مراسم را جشن بگیرند، گفت:‌ ریزه‌ خوری و روی هم خوری مشکلی است که در این شب برخی را گرفتار می‌کند و از طرفی متأسفانه افراد سودجو آجیل‌ های گران و فاسد را به مردم عرضه می‌کنند و این در حالی است که اغلب دانه‌های روغنی در صورت فاسد شدن، سم آفلاتوکسین خواهند داشت که این سم از طریق لمس کردن یا دیدن قابل تشخیص نیست.

 

 

این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه برخی از فندق‌ها توسط سودجویان رنگ می‌شوند که کهنگی آنها مشخص نباشد، گفت:‌سم آفلاتوکسی سرطان‌زا است و مصرف آن عوارض زیادی را به همراه خواهد داشت.

رئیس هیأت مدیره انجمن تغذیه ایران گفت: استفاده از تخمه‌های خربزه و هندوانه که در شب یلدا مناسب است ولی مصرف هندوانه چندان توصیه نمی‌شود و علاوه بر سردی، به دلیل اینکه این میوه از ماه‌های قبل نگهداری شده بهتر است مصرف نشود و جایگزین آن از میوه‌های فصل همچون نارنگی، لیمو و پرتقال استفاده شود.

مظهری گفت: خانواده‌ها نیز باید مواظب باشند که کودکان آجیل و دانه‌های روغنی را با پوست مصرف نکنند چرا که این مسئله می‌تواند دل‌درد شدید و مشکلات گوارشی را برای آنها به همراه داشته باشد و نکته‌ای که حائز اهمیت است این بوده که هر چه از لحاظ تغذیه‌ای حجم مواد مصرف‌شده کمتر باشد، سلامتی بیشتری را در روزهای پس از یلدا خواهیم داشت.

این متخصص تغذیه گفت: تهیه فرآورده‌های خانگی همچون حلوای زنجبیل به دلیل خواص بالای آن در شب یلدا توصیه می‌شود همچنین مصرف انار به دلیل اینکه آنتی‌اکسیدان زیادی دارد، میوه مناسبی برای این شب به شمار می‌رود.

 

 

رژیم غذایی بسیار کم کالری (VLCD) یک برنامه کاهش وزن سریع است که در آن میزان کالری دریافتی فرد به شدت محدود شده است. این رژیم های غذایی به عنوان بخشی از یک برنامه کاهش وزن جامع برای بیماران چاقی در نظر گرفته می شود که بدنبال کاهش وزن سریع و چشمگیر در هستند. از آنجایی که غذای مصرفی بسیار محدود و میزان کالری به حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ در روز می رسد، رژیم های بسیار کم کالری تنها باید در موارد خاص و زیر نظر پزشک توصیه و دنبال شوند.

رژیم های بسیار کم کالری برای کاهش وزن سریع در ابتدای برنامه کاهش وزن طراحی شده اند. در بیشتر موارد، شیک های پروتئین مایع یا بارهای جایگزین وعده غذایی برای یک دوره زمانی که از چند هفته تا چند ماه ادامه دارد، به جای مواد غذایی استفاده می شوند. با این وجود، برخی برنامه های رژیم بسیار کم کالری شامل پروتئین های بدون چربی، مانند ماهی و مرغ می شوند.

بارها و شیک ها مشابه نمونه های رژیمی که از یک فروشگاه خریداری می کنید، نیستند. در عوض، بارهای جایگزین وعده غذایی با فرمولی خاص تهیه می شوند تا حاوی ویتامین ها و مواد مغذی کافی برای تامین نیازهای تغذیه ای بیماران باشند.

رژیم بسیار کم کالری برای چه کسانی در نظر گرفته می شود؟

رژیم های بسیار کم کالری برای بیمارانی با شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بیشتر در نظر گرفته می شوند. در حالت عادی، این رژیم های غذایی برای بیمارانی با شاخص توده بدنی بین ۲۷ تا ۳۰ استفاده نمی شود، مگر این که به بیماری های مرتبط با وزن، مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا باشند.

رژیم های بسیار کم کالری به طور معمول برای کودکان یا نوجوانان تجویز نمی شوند. همچنین، آنها به واسطه عوارض جانبی بالقوه، بیماری هایی که فرد به آنها مبتلاست، و/یا نیازهای دارویی معمولا برای افراد پیر مناسب نیستند.

پزشک شما درباره این که یک رژیم بسیار کم کالری برای شما مناسب است یا خیر تصمیم گیری خواهد کرد.

انتظارات کاهش وزن

یک بیمار چاق زمانی که یک رژیم بسیار کم کالری را دنبال می کند می تواند انتظار کاهش حدود ۳ تا ۵ پوند (۱٫۳ تا ۲٫۲ کیلوگرم) از وزن خود در هفته را داشته باشد. میانگین کاهش وزن برای یک رژیم بسیار کم کالری ۱۲ هسته ای حدود ۴۴ پوند (۲۰ کیلوگرم) است. این میزان کاهش وزن می تواند به طور قابل توجهی شرایط پزشکی مرتبط با چاقی، مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا را بهبود ببخشد.

دنبال کردن یک رژیم بسیار کم کالری در کنار حرکت به سمت یک سبک زندگی سالم، یک برنامه غذایی با کالری کنترل شده و برنامه ورزشی طی سه تا شش ماه می تواند کاهش حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از وزن اولیه بیمار را ممکن سازد.

با این وجود، پژوهش ها نشان داده اند که نتایج بلند مدت رژیم های بسیار کم کالری به طور قابل توجهی متفاوت هستند. در همین راستا، بازگشت وزن شایع است. ترکیب یک رژیم بسیار کم کالری با رفتار درمانی، ورزش، و پیگیری درمان ممکن است از این شرایط پیشگیری کند.

عوارض جانبی و نگرانی ها

بسیاری از بیمارانی که یک رژیم بسیار کم کالری را برای چهار تا ۱۶ هفته دنبال می کنند، عوارض جانبی مانند خستگی، یبوست، حالت تهوع یا اسهال را تجربه می کنند. این علائم معمولا طی چند هفته بهبود یافته و به ندرت بیمار را از تکمیل برنامه غذایی خود باز می دارند.

یکی از شایع ترین عوارض جانبی یک رژیم بسیار کم کالری تشکیل سنگ های صفراوی است. سنگ های صفراوی اغلب در افراد چاق، به ویژه زنان تشکیل می شوند. بروز آنها طی یک برنامه کاهش وزن سریع شایع است. پزشک ممکن است دارویی را برای پیشگیری از تشکیل سنگ های صفراوی طی برنامه کاهش وزن سریع تجویز کند.

رژیم ۹۰۰ کالری

برخی افراد که چاق نیستند یا اندکی اضافه وزن داشته و قصد دارند رژیم بگیرند، ممکن است کاهش وزن از طریق مصرف ۸۰۰ یا ۹۰۰ کالری در روز را مد نظر قرار دهند. در شرایطی که این برنامه غذایی ممکن است در کوتاه مدت موثر باشد، اما احتمالا در بلند مدت کارآمد نخواهد بود. در حقیقت، این رژیم های غذایی سالم و پایدار نیستند.

بسیاری از افرادی که رژیم گرفته و یک رژیم بسیار کم کالری – مانند رژیم ۹۰۰ کالری – را دنبال می کنند، زمانی که بسیار گرسنه می شوند، ممکن است پرخوری کنند. در نتیجه، بازگشت وزن کاهش یافته و حتی افزایش وزن بیشتر امکانپذیر است.

بر همین اساس، دنبال کردن برنامه های کاهش وزن بسیار سخت و مدها و جریان های زودگذر در زمینه کاهش وزن که شامل مصرف روزانه ۹۰۰ کالری یا کمتر می شون، به طور کلی ایده خوبی نیست. ممکن است تبلیغات رژیم های غذایی مختلفی را مشاهده کنید که حتی برخی مدعی سالم بودن نیز باشند، اما بدون تغذیه مناسب احتمالا با احساس خستگی و ابتلا یا تشدید مشکلات سلامت مواجه خواهید شد.

 

 

استرس، افسردگی، مشکلات تیروئید، کم خونی و آلرژی های غذایی همگی می توانند موجب خستگی مداوم شوند. بسیاری از زنان، مبتلا به خستگی مفرطِ پیش از قاعدگی یا خستگی مفرطِ ناشی از یائسگی می باشند.

در حالی که به نظر آشکار است، اما دلیل خستگی مفرط بسیاری از ما فقدان خواب کافی است. دکتر پیتر هاوری می گوید: «در حالی که تعداد اندکی از افراد می توانند چهار یا پنج ساعت در شب بخوابند، اما اکثر مردم به شش یا نُه ساعت خواب در شب نیاز دارند.» آزمایش واقعی برای کافی بودن خواب در شب، احساس و عملکرد شما در طی روز است.

چنانچه خستگی مفرط شما برای شش ماه یا بیشتر ادامه یابد و به قدری شدید باشد که نتوانید به طور طبیعی کار کنید، ممکن است به نشانگان خستگی مزمن مبتلا شده باشید.

 

نشانگان خستگی مزمن، یک بیماری جدی است که موجب علائم شبیه آنفلوآنزا، درد مداوم عضلات و مشکلات حافظه یا تمرکز می شود. نشانگان خستگی مزمن اغلب افراد ۲۵ تا پنجاه ساله را مبتلا می کند و نسبتاً نادر است.

متخصصان تخمین می زنند که از همه افرادی که خستگی آنها در حدی است که موجب مراجعه به پزشک می شود، فقط یک نفر از هر سی نفر به نشانگان خستگی مزمن مبتلاست.

عوامل غذایی موثر در خستگی مفرط

 

وقتی پای خستگیِ مفرط در میان است، آنچه نباید بخورید به همان اندازه آنچه باید بخورید، اهمیت دارد.

مصرف الکل را کاهش دهید.

دکتر سوزان لارک، می گوید: «الکل سرکوبگر دستگاه عصبی مرکزی است، که در صورت احساس خستگی مزمن، اصلاً به آن نیازی ندارید.»

به مصرف کافئین تکیه نکنید.

 

به گفته دکتر لارک، مصرف یک فنجان قهوه غلیظ وقتی می خواهید چشمانتان را باز نگه دارید می تواند کارساز باشد، اما اگر از صبح تا شب تکیه‌گاه اصلی خود را بر روی قهوه، چای یا نوشابه قرار دهید، بیش از آنکه به نفع خود کار کرده باشید به ضررتان کار کرده اید.

کافئین ممکن است یک انرژی گذرا ایجاد کند، امّا در ظرف چند ساعت اگر خسته تر از قبل نباشید حداقل به همان اندازه خسته خواهید بود.

در مورد کافئین، دکتر لارک یک چای گیاهی فاقد کافئین و حاوی ریشه زنجبیل را توصیه می کند. او می گوید: «این چای مزه خوبی دارد و کمی محرک است، اما اثر معکوس ندارد.» شما می توانید چای گیاهی زنجبیلی را از عطاری محله خود تهیه کنید.

مصرف قند را کاهش دهید.

 

قندهای ساده، نظیر قندهای موجود در شیرینی ها، آب نبات و دِسرهای شیرین، موجب افزایش سریع قند خون می شوند که می تواند احساس افزایش انرژی گذرایی را به وجود آورد. اما به گفته دکتر لارک، پس از این افزایش شدید اولیه، قند خون به سرعت سقوط می کند که می تواند منجر به یک بحران انرژی شود.

مصرف چربی را کاهش دهید.

دکتر لارک می گوید: «غذاهای چرب، از جمله اکثر گوشت ها، به سختی هضم می شوند. خوردن دو تا سه وعده گوشت در روز، همانند این است که ۲۱ بار در هفته شام کریسمس بخورید.

در این صورت تمام انرژی خود را صرف هضم این غذاهای سنگین خواهید کرد.» او رژیم غذایی ای کم چربی و غنی از غلات کامل، حبوبات و میوه و سبزی های تازه را توصیه می کند، که مشابه رژیم غذایی توصیه شده برای پیشگیری از بیماری های قلبی و برخی از انواع سرطان است.

سرانجام، تعدادی ویتامین و مواد معدنی وجود دارند که در خستگی زدایی از شما نقشی ایفا می کنند.

آهن: مظنون اصلی در خستگی مفرط

به گفته دکتر لارک، یکی از شایع ترین علل خستگی مفرط کم خونی فقر آهن است. او تخمین می زند بیست درصد از زنانی که دچار قاعدگی هستند کم خون می باشند، زیرا هر ماه مقداری خون از دست می دهند.

وی می افزاید: «زنان دچار قاعدگی های شدید در معرض بیشترین خطر قرار دارند.» کم خونی در نوجوانان، زنان باردار و زنان نزدیک به یائسگی نیز شایع است.

به اعتقاد دکتر لارک، اگر فکر می کنید دچار کم خونی هستید، اولین قدم مشورت با پزشکتان است، این تنها راه اطمینان یافتن از وجود کم خونی است.

اما حتی اگر کم خون نباشید، به اعتقاد دکتر لارک کمبود خفیف آهن نیز می تواند بر روی میزان انرژی شما تأثیر بگذارد، که در این صورت از مصرف اضافی آهن در رژیم غذایی سود خواهید بُرد. متخصصانی که برای مقابله با خستگی مفرط ، آهن را توصیه می کنند، معمولاً مقادیر بین دوازده تا پانزده میلی گرم در روز را مناسب می دانند.

بهترین منبع آهن فرآورده های حیوانی هستند، بنابراین به سراغ مصرف گوشت بدون چربی و صدف پخته شده بروید. برخی از سبزی ها مانند اسفناج و حبوباتی نظیر لوبیا سفید و لوبیا سبز نیز سرشار از آهنند، اما نوع آهن موجود در آنها به خوبیِ آهن موجود در منابع حیوانی قابل جذب نیست.

به گفته دکتر لارک، اگر شما گیاهخوار هستید، نوشیدن مقداری آب پرتقال یا مصرف یک مکمل ویتامین C که حاوی حداقل ۷۵ میلی گرم از این ویتامین باشد همراه با مصرف سبزی های غنی از آهن، به جذب مقدار بیشتری از آهن موجود در این سبزی ها کمک خواهد کرد. به خیلی از نان های موجود در بازار نیز آهن اضافه شده است.

پتاسیم و منیزیوم: ترکیبی قوی

به گفته دکتر لارک، دو ماده معدنی دیگر که ممکن است برای افراد مبتلا به خستگی دائمی مفید باشد، پتاسیم و منیزیوم هستند. دکتر لارک می گوید: «در بررسی هایی که پتاسیم و منیزیوم با هم به بیماران تجویز شدند، میزان انرژی بیماران نود درصد بهبود یافت.»

وی مصرف صد تا دویست میلی گرم از هر کدام از این مواد معدنی را به مدت شش ماه توصیه می کند تا تأثیر آن را در کاهش خستگی مفرط ارزیابی کند. به گفته وی، برای هر فرد سالمی این مقدار بی خطر است، هر چند بیماران مبتلا به مشکلات قلبی یا کلیوی یا دیابت نباید بدون مشورت با پزشک این مواد معدنی را مصرف کنند.

افزایش سرعت بهبود با مصرف ویتامین C

در حالی که نیاز به انجام تحقیقات بیشتری وجود دارد، برخی از بررسی های قدیمی نشان می دهند که مصرف کم ویتامین C نیز می تواند در بورز خستگی مفرط سهمی داشته باشد.

یک بررسی بر روی ۴۱۱ دندانپزشک و همسران آنها در سال ۱۹۷۶ نشان داد افرادی که مصرف ویتامین C  آنها کم بود، دو برابر افرادی که ویتامین C بیشتری مصرف می کردند به علائم خستگی مفرط مبتلا می شدند.

بررسی های انجام شده بر روی پسرهای نوجوان نشان داد حتی افراد مبتلا به کمبودهای خفیف ویتامین C نیز پس از مصرف مکمل های این ویتامین به مدت سه ماه، انرژی بیشتری داشتند.

دکتر لارک حدود چهار هزار میلی گرم ویتامین C در روز را برای درمان افراد مبتلا به خستگی مفرط مزمن توصیه می کند. وی اخطار می کند که این دوز بالا می تواند نزد برخی افراد موجب اسهال موقتی شود. او می گوید: «اگر این اتّفاق افتاد فقط کافی است دوز را تا حدی که اسهال قطع شود، پایین بیاورید.»